مروری بر زندگی و آثار نجف دریابندری، از فیلسوفان تا داستان خوان ها پای درس دریابندری
به گزارش وبلاگ آراسا، گستردگی موضوعی تالیفات و ترجمه های زنده یاد نجف دریابندی و ترجمه آثار نویسندگان شناخته شده موجب شده تا مخاطبان او محدود به قشر و گروه خاصی نشود.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری وبلاگ آراسا، روز دوشنبه نیمه اردیبهشت ماه سال 1399 با وداع نجف دریابندری از دنیای خاکی همراه بود. این روز برای همواره در تاریخ ادبیات ایران با نام و یاد این نویسنده و مترجم همراه خواهد بود. فقدان او برای دنیای ادبیات و نویسندگی فارسی خسران عظیمی است. در این گزارش مروری بر زندگی و آثار مهم و تأثیرگذار او در طول سالیان طولانی با سه محور آثار داستانی ترجمه شده، آثار فلسفی ترجمه شده و آثار تالیفی او داریم.
از آبادان تا انگلیس به دنبال ادبیات
نجف دریابندری در سال 1308 در آبادان به دنیا آمد. او در سال سوم دبیرستان تحصیل را رها کرد و به دنبال کار رفت. حضور انگلیسی ها در تاسیسات نفتی آبادان و تردد آنها در سطح شهر و کاربرد آن زبان، وی را به یادگیری زبان انگلیسی علاقه مند ساخت و به طور خودآموز به فراگیری این زبان پرداخت.
دریابندری در سال 1332 اولین اثر خود را که ترجمه کتاب معروف وداع با اسلحه، نوشته ارنست همینگوی بود، برای چاپ به تهران فرستاد. همزمان با چاپ این کتاب در سال1333، به دلیل فعالیت های سیاسی در آبادان به زندان افتاد و بعد از یک سال به زندان تهران منتقل شد و پس از تحمل چهار سال حبس، در سال 1337 از زندان آزاد شد.
دریابندری مدت 17سال با موسسه فرانکلین همکاری داشت و در حدود سال 1354 همکاری خود را با این موسسه قطع کرد. پس از آن برای ترجمه متون فیلم های خارجی با سازمان رادیووتلویزیون ملی ایران قرارداد بست و پس از انقلاب به طور جدی به ترجمه و تالیف پرداخت.
در تاریخ 10 مرداد 1396 کمیته ملی ثبت میراث ناملموس در سالن کانون فرهنگی فجر تشکیل جلسه داد و در این جلسه نجف دریابندری به عنوان گنجینه زنده بشری در میراث خوراک در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره کاران) به ثبت رسید.
ترجمه آثار داستانی با تمرکز بر ادبیات آمریکا
دریابندری آثار داستان نویسان عظیم و زیادی را به فارسی ترجمه نموده است. او با تسط بر زبان مبدا و مقصد و در طول سال ها کار ترجمه آثار فاخر و نویسندگان عظیمی را به فارسی زبانان معرفی کرد.
وداع با اسلحه و پیرمرد و دریا از ارنست همینگوی، سرگذشت هاکلبری فین و بیگانه ای در دهکده از مارک توین، گور به گور و یک گل سرخ برای امیلی از ویلیام فاکنر، رگتایم و بیلی باتگیت اثر ای.ال. دکتروف، بازماندهٔ روز نوشته کازو ایشی گورو و ... از رمان های مهم ترجمه شده توسط دریابندری هستند.
بیشتر آثار ترجمه شده توسط دریابندری در حوزه داستان و رمان مربوط به ادبیات آمریکا است و عمده شهرت او نیز در این شاخه به دلیل ترجمه آثار نویسندگان آمریکایی چون ارنست همینگوی، ویلیام فاکنر و ای.ال. دکتروف است.
ترجمه های دقیق و بی طرفانه فلسفه غرب
این مترجم برجسته علاوه بر ترجمه آثار داستانی، در زمینه متون نظری و فلسفی نیز مترجمی دقیق و توانمند بود. از مرور آثار او در حوزه اندیشه می توان دریافت که دریابندری یک سیر تفکری منسجم و منظم را در حیطه ترجمه آثار اندیشه ای اتخاذ نموده بوده است. سیری که در دوره هایی مهم ترین مشخصه اش کنش مندی اندیشه ورزانه در باب مسائل مبتلابه روز است.
دریابندری انتشار ترجمه متون فلسفی را از سال1340، با نشر کتاب تاریخ فلسفه غرب نوشته برتراند راسل شروع کرد. این کتاب که یکی از مهمترین متون در حوزه تاریخ فلسفه است، که با رویکردی پوزیتیوستی نوشته شده است. دریابندری بعدها در خاطرات خود بیان نموده بود که ترجمه کتاب را در زندان قصر شروع نموده است.
پس از ترجمه تاریخ فلسفه غرب، دریابندری کتاب های دیگری از راسل به فارسی برگرداند؛ او در سال 1349 کتاب عرفان و منطق و در سال 1361 کتاب قدرت را از این فیلسوف انکلیسی ترجمه کرد.
در دهه 60 دریابندری کتاب های متفکران روس اثر آیزیا برلین و افسانه دولت نوشته ارنست کاسیرر و در سال 1371 تاریخ روسیه شوروی، انقلاب بلشویکی نوشته ای. اچ. کار را به فارسی ترجمه کرد.
در دهه هفتاد و نیمه اول دهه هشتاد، دریابندری در مقام مترجم آثار اندیشه ای به مباحث نزدیک به فلسفه محض توجه ویژه تری داشت. انتشار کتاب کلی ها نوشته هیلری استنیلند در سال 1383 نمودی از این رویکرد است.
تألیف از فلسفه تا آشپزی
دریابندری در کنار ترجمه های ارزشمند و دقیق خود تعدادی آثار تألیفی نیز دارد که مهم ترین آنها عبارتند از: از این لحاظ (مجموعهٔ مقدمه های دریابندری بر ترجمه هایش)، افسانه اسطوره در توضیح چند نظریه در افسانه شناسی و نقد یک اصطلاح، کتاب مستطاب آشپزی با همکاری همسرش فهیمه راستکار، درد بی خویشتنی در باب آنالیز مفهوم الیناسیون در فلسفهٔ غرب و دو کتاب به عبارت دیگر و در عین حال شامل مجموعه مقاله ها.
دریابندری آثار و کارنامه درخشانی از خودش به جا گذاشت؛ آثاری که تا زمانی که زبان فارسی زنده است آنها هم زنده خواهند بود. با مرگ او بی شک یکی از تاثیرگذارترین مترجمان ما وداع ابدی کرد، اما کارنامه پربار او همچنان باقی است و نسل ها از آن بهره مند خواهند شد.
4028/
منبع: خبرگزاری دانشگاه آزاد آنا