جادوی میازاکی در دنیای خدمات تحویلی کیکی - وبلاگ آراسا

به گزارش وبلاگ آراسا، درون مایه داستان کیکی، بیانگر گذار از وابستگی به استقلال در زندگی است. میازاکی در این انیمیشن شخصیت محوری خود را از فضایی روستایی و بچه گانه به شهری و غریب انتقال می دهد. در این اثر میازاکی شخصیت اصلی خود را با واقعیت های زندگی مستقل نظیر حکمرانی قانون بر شهر و سردی عموم مردم روبرو و چالش هایش را نمایان می نماید.

گروه فرهنگی وبلاگ آراسا- سید مجتبی هاشمی؛ خدمات تحویلی کیکی محصول استدیو جیبلی و به کارگردانی هایائو میازاکی در سال 1989 است. این انیمیشن اقتباسی از لایت ناول فانتزی به نویسندگی ایکو کادونو است. کیکی، دخترک سیزده ساله جادوگری است که باتوجه به رسم جادوگران باید در این سن، زندگی مستقل خود را آغاز و به منطقه ای مهاجرت کند. این انیمیشن روایتی است از ورود کیکی به مرحله جدید زندگی خود و فراز و فرود هایی که ایشان تجربه می نماید.

تقدم فانتزی و تاخر واقع گرایی در دنیای خدمات تحویلی کیکی

دنیا خدمات تحویلی کیکی میازاکی در دو لایه قابل آنالیز است. در لایه نهان، میازاکی فانتزی را پایه ریزی و در لایه ظاهری، بستر واقع گرایانه روستایی و شهری را به مخاطب تقدیم می نماید. میازاکی به خوبی آگاه است که یک فانتزی خوب، بایستی حس حیرت و شگفتی را در مخاطب ایجاد کند. به تعبیری پایۀ اصلی فانتزی، تخیل است و در قالب آن غیرممکن ها عادی منعکس و چیز های معمولی شگفتانه دیده شوند. به همین مناسبت در خدمات تحویلی کیکی، ایشان با استفاده از ساده ترین شگرد، کیکی را مسلح به جادو و جارو و گربۀ سخن گو می نماید. او با بهره گیری از این شگرد، فانتزی داستان را شکل می دهد و با تعقیب کیکی در حل و فصل کردن مسائل زندگی خود در فضای شهری، جلوه واقعی به بدنه قصه گویی تزریق می نماید. درنتیجه میازاکی با استفاده از این دو لایه، قالب باورپذیر پیرنگ برای مخاطب حفظ و پیشبرد روایی نیز مدیریت می گردد.

عناصر پایه ای داستانی در خدمت میازاکی؛ از درون مایه تا نقش مایه

درون مایه داستان کیکی، بیانگر گذار از وابستگی به استقلال در زندگی است. میازاکی در این انیمیشن شخصیت محوری خود را از فضایی روستایی و بچه گانه به فضای شهری و غریب انتقال می دهد. در این اثر میازاکی شخصیت اصلی خود را با واقعیت های زندگی مستقل نظیر حکمرانی قانون بر شهر و سردی عموم مردم روبرو و چالش هایش را نمایان می نماید. نکته ای که می توان ذیل درون مایه داستان بیان نمود، استفاده از یک سری عناصر فانتزی خاص است. جاروی کیکی در پیشبرد داستان نقش ویژه ای دارد. فلذا با درنظر دریافت حالت تکرار شونده آن می توان گفت پشت استفاده از این عنصر مفهومی نهفته است که می خواهد از زبان فانتزی خود به مخاطب تقدیم کند. درواقع اگر گذار از وابستگی به استقلال در زندگی درون مایه باشد؛ آنگاه جاروی پروازکننده می تواند به کیکی کار بدهد. میازاکی از این نقش مایه برای به رخ کشیدن توانمندی کیکی در گذران زندگی و اشتغال استفاده و کیکی را با خانم نانوا آشنا می نماید. نقش مایه در ساحت چیزی که به شخصیت وابسته است قرار گرفته و مصداق یابی آن در دنیا خدمات تحویلی کیکی، رابطه کیکی-جاروی پروازکننده-کار است.

نکته تامل برانگیز دیگر استفاده از رنگ هایی بود که با روحیه و شخصیت کیکی مغایرت داشت. لباس مشکی با روبان قرمز به معنای جادوگری حیله گر و شرور و خودبین است درحالیکه کیکی نقطه مقابل پوشش خود قرار گرفته است. کیکی جادوگر است، اما توانایی و ابزار جادوگرانه خود را در خدمت دیگران عرضه می نماید.

همچنین درباره درون مایه می توان گفت میازاکی از ناحیه کیکی، موقعیتی را انتخاب نموده است که لزوم تغییر و هم صدایی در آن وضوح زیادی دارد. تصویری که میازاکی با نما های خود در معرفی شهر به مخاطب خود تقدیم کرد؛ بیانگر این نکته است که کیکی بایستی خود را با شهری با کیفیت ماشینی و مدرن وفق دهد. میازاکی می خواهد مخاطب متوجه گردد که کیکی آگاهانه و آزادانه چنین شهری را انتخاب نموده است و اگر نظام ارزشی او موافقت ها و مغایرت هایی داشته باشد، به راحتی نسبت به آن واکنش نشان می دهد. این امر در مواجهه با هم سن وسالان خود، پیرزنی که در تهیه کیک به او یاری کرد، خانواده نانوا و پسرکی که با او مباحثه و مشاجرتی داشت دیده می گردد.

پلات توئیست در خدمت خودشناسی کیکی

میازاکی در قدم اول همچون آثار سابق خود محیط را معرفی می نماید. با استفاده از نماها، موقعیت هایی که شخصیت محوری در آن زندگی می نماید یا احتیاج است مخاطب نسبت به آن آشنایی اولیه داشته باشد خلق می نماید. پس از بسط شخصیت خود در قالب محیط پیرامونی و خرده حوادثی که مسبب همزادپنداری و درگیری مخاطب می گردد؛ از پلات توئیست رونمایی می نماید.

از ابتدا کیکی جادوگری است که می تواند پرواز کند. شغل جدید و فعالیت های معاشانه او بر محور جادو و جاروی او است. میازاکی با خاموش کردن این طبیعت، کنشی غافلگیرکننده را بروز می دهد و به همین مناسبت، این مخاطب است که همچون کیکی در حیرت و تغییر غییرمنتظره قرار می گیرد؛ که یعنی شخصیت محوری داستان دچار چالشی غیرعادی و تازه شده و به یاری میازاکی بایستی حل نماید.

نکته ویژه این شگرد، نفس پلات توئیست نیست بلکه نحوه حل کردن این چالش و پیچش داستانی است. میازاکی با استفاده از این ابزار کیکی را پخته تر می نماید. درواقع مجددا درون مایه داستان را هدف می گیرد و مخاطب خود را در گذار از وابستگی به استقلال قرار می دهد. کیکی برای بازگشت خصیصه یا به تعیبری هویت خاصش باید به معرفت برسد. خودشناسی کیکی با یاری شخصیت های فرعی به تکامل می رسد. خودشناسی درواقع وهله ای است که فرد دیگر آن تعلق و حواس بچه گانه را کنار می گذارد و به دنبال پاسخ سوالات اساسی و خصیصه های خود است. این مهم نیز صرفا میتوان با توجه به پلات توئیست کاربردی میازاکی تفسیر کرد.

نقطه اوج به مثابه اتحاد شخصیت با محیط پیرامونی و جادوی مهارت کیکی

خدمات تحویلی کیکی، قصه ای ساده از دختری جادوگر در یک شهر نیست. ظاهرا میازاکی داستان اصلی را تعمدا انتخاب نموده است تا در نقطه اوج کیکی به مثابه زنی پخته و توانمند، نقش منجی بازی کند. این نقطه در انتها داستان با ایجاد یک کشمکش انسانی برقرار شده و موقعیتی بود که دکمه خروج از عجز و ناتوانی کیکی زده گردد. چون او دیگر خود را می شناسد و حتی زندگی عادی را نیز پذیرفته، اما کماکان او جادوگر به ما هو جادوگر بود. در نقطه اوج داستان، شهری که در ابتدا نماد روزمرگی و ماشینی بودن بود، با بازگشت نیمه جان جاد وکنش گری منجی گونه کیکی به اتحاد و همدلی رسید. به تعبیری می توان گفت نقطه اوج محل مبارزه روح مدرن با روح کیکی بود و پیروزی نهایی از آن کیکی و با همبستگی اجتماعی در ساختمان شهری همراه شد.

همچنین بیان این نکته که میازاکی از نفس توانمندی پرواز نیز دریغ ننموده و آن را با صورت تفنگ چخوفی جلوه جانانه تری داده نباید عبور کرد. توانایی پرواز بعنوان برساخته ای از خوی جادوگری کیکی است. این توانایی در نقطه اوج توانست از یک صورت عادی خارج گردد و در صحنه ای که استفاده از آن مهم بود بروز پیدا کند.

خدمات تحویلی کیکی معجونی از عناصر و شگرد های داستانی است. میازاکی در دنیا فانتزی کیکی، جلوه واقع گرایانه خود را عمق می دهد و شخصیت به ظاهر سطحی محوری خود را جامع و قهرمان می نماید. میازاکی به بهانه روایت مهاجرت کیکی و آغاز زندگی مستقل، از خودشناسی، اتحاد جادویی و قوت شخصیت محوری در مواجهه با مصائب گفت. او کیکی را به فردی مبدل کرد که می توانست حتی بدون جادوی خود، مسئله ها را حل نماید و پیروز گردد.